Chất lượng giấc ngủ có ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và hiệu quả làm việc của mỗi người. Một giấc ngủ ngon giúp thân thể hồi phục, tâm thái an hòa; khi thức dậy tinh thần phấn chấn, làm việc tập trung và bớt nóng nảy. Vì vậy, ngủ ngon không chỉ tốt cho bản thân, mà còn mang lại lợi ích cho công việc và những người xung quanh. Câu nói “Ngủ, chân không hướng tây, đầu không hướng đông” chính là kinh nghiệm sống được ông cha đúc rút và truyền lại qua nhiều thế hệ.
- Thần y Nghê Hải Hạ cứu người vô số, kỳ diệu khôn cùng
- Vì sao nói “nam tổn thọ ở dục, nữ tổn thọ ở uất”?
Chân không hướng tây, tránh trùng với thế của người đã khuất
Trong văn hóa Á Đông, phương tây thường gắn với ý niệm quy tịch. Mặt trời lặn ở phương tây, tượng trưng cho sự kết thúc, suy tàn, trở về. Trong tang lễ truyền thống, người đã khuất thường được đặt chân hướng tây, đầu hướng đông.
Bởi vậy, người sống nếu ngủ với chân quay về tây thì vô tình trùng với thế nằm của người chết. Điều người xưa kiêng kỵ không phải vì sợ hãi mù quáng, mà vì muốn phân biệt rạch ròi giữa cõi âm và cõi dương. Người sống phải có “thế ngủ của người sống”, không tự đặt mình vào vị trí của âm giới. Đó là một cách giữ ranh giới, cũng là giữ sự tôn kính đối với sinh mệnh.
Đầu không hướng đông, tránh đối xung với dương khí
Theo thuyết âm dương ngũ hành, phương đông là nơi mặt trời mọc, tượng trưng cho dương khí sinh phát mạnh mẽ nhất. Trong quan niệm dưỡng sinh, đầu là nơi tụ thần, chủ về tinh thần. Khi ngủ, con người cần tĩnh, cần âm để dưỡng thần.
Nếu đầu quay về hướng đông, dương khí thịnh dễ làm thần không yên, khiến giấc ngủ nông, hay trằn trọc, mộng nhiều, khó vào giấc sâu. Người xưa cho rằng, ngủ là lúc thu liễm, không phải lúc đối diện trực tiếp với sinh khí mạnh mẽ đang khởi động.
Góc nhìn thực tế từ phong thổ và môi trường sống
Xét theo phong thủy và kinh nghiệm sinh hoạt, nhà truyền thống thường quay mặt về nam để tránh gió bắc, đón nắng đông.
Phía tây hứng nắng gắt buổi chiều, tường và nền giữ nhiệt lâu; phía đông sáng sớm thường có gió lạnh và sương ẩm. Nếu chân hướng tây, phần chân – nơi tụ âm huyết – dễ bị nóng khô, mạch máu giãn, khiến ngủ không yên. Nếu đầu hướng đông, gió sớm và sương lạnh thổi thẳng vào đầu, dễ gây đau đầu, cảm lạnh, nặng đầu khi thức dậy. Đây đều là những quan sát rất thực tế, được người xưa tổng kết bằng kinh nghiệm.
Lời nhắc về cách sống thuận tự nhiên
“Ngủ, chân không hướng tây; đầu không hướng đông” là một lời nhắc nhở của người xưa rằng: hãy sống có chừng mực, có kính sợ, biết thuận theo tự nhiên và quy luật âm dương.
Và khi con người biết tôn trọng trời đất, biết thuận thiên thời, địa lợi, nhân hòa, thì tâm tự nhiên an, thân tự nhiên khỏe. Và dưỡng sinh tốt nhất, suy cho cùng, vẫn là dưỡng được một nội tâm yên ổn giữa đời sống nhiều biến động này.
Khai Tâm biên tập